Beeld: Ely Astorga

Eind 2023 publiceerden we onze eerste Just Transition Scan: “Wie laten we achter? Sociaal klimaatbeleid in België: nood aan grondige reset”.

Samenvatting: “Een klimaatbeleid voor gele hesjes én bakfietsers: de donut als leidraad”

Als je zoals nu aanloopt tegen het ecologisch plafond wordt het belang van een ambitieuze klimaattransitie duidelijk, maar als we kijken naar de sociale ondergrens wordt het nog duidelijker dat de transitie moet verlopen op een eerlijke, rechtvaardige manier. Om het met een knipoog te zeggen: een eerlijke transitie voor gele hesjes en bakfietsers is noodzakelijk, en dat is mogelijk binnen het donut-model.

Scan #1: De Vlaamse en federale energie- en klimaatplannen

Zowel de Vlaamse als federale overheid hernieuwden dit jaar hun Energie- en Klimaatplannen. En ook al blinken ze uit in goede intenties, er worden geen concrete doelstellingen vastgelegd om werk te maken van een echt sociaal rechtvaardig klimaatbeleid.

Scan #2: Het Vlaamse renovatiebeleid 

Haalbaar en betaalbaar, dat zijn de twee termen waarmee Vlaams minister Zuhal Demir haar klimaatbeleid omschrijft. Maar zoals blijkt uit het renovatiebeleid van de Vlaamse regering is dit vaak een excuus om ambitieus klimaatbeleid te ondermijnen, en is het gevoerde beleid ook niet sociaal rechtvaardig. Haalbaar en betaalbaar? Gebrekkig en oneerlijk vooral.

Scan #3: De financiering van de klimaattransitie

Ons land beschikt over behoorlijk wat hefbomen om de rechtvaardige transitie te financieren, maar helaas worden deze onvoldoende ingezet.

415 miljard euro. Dat is wat België de komende decennia zou moeten investeren om de klimaatcrisis aan te pakken. Dat is een jaarlijkse investering van twee tot drie procent van het BBP. Dan hebben we het over het financieren van sociaal-ecologische oplossingen voor energie, transport, gebouwen, industrie en landbouw. Dat is overigens niet allemaal bijkomend geld. De overheid investeert nu nog in fossiele infrastructuur, middelen die beter kunnen worden ingezet om de transitie te financieren.

Scan #4: De arbeidsmarkt en de klimaattransitie

De klimaattransitie biedt ook tal van uitdagingen op de arbeidsmarkt. Dit is een uitgelezen kans om maatschappelijk relevante maar nu vaak ondergewaardeerde jobs te stimuleren en te herwaarderen, openingen te maken naar groepen die nu minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt en de randvoorwaarden voor deze banen te verbeteren. De klimaattransitie biedt zo een opportuniteit om de ongelijkheden op de arbeidsmarkt te verkleinen of zelfs weg te werken.

Proces

De Just Transition Scan wordt in cocreatie met ons netwerk geschreven in onze zogenaamde transitie-arena’s