“DUURZAAMHEID EN WARME, NABIJE ZORG GAAN HAND IN HAND”
Soms lijkt het alsof duurzaamheid moeilijk te verenigen is met de werkdruk en eisen rond veiligheid en hygiëne in de zorg. Leuvens schepen Bieke Verlinden laat zien dat duurzaamheid en zorgzaamheid met behulp van een doorgedreven visie én ondersteunende technologie, hand in hand kunnen gaan.
Bieke Verlinden is schepen van Zorg en Welzijn, Wijkwerking en Begraafplaatsen in Leuven. Als voorzitter van Zorg Leuven, een welzijnsorganisatie gegroeid uit OCMW Leuven en Stad Leuven die instaat voor kinderopvang, thuiszorg en ouderenzorg, brengt ze een innovatieve visie op zorg en duurzaamheid in praktijk: “Duurzaamheid is meer dan zonnepanelen en warmtepompen. Ook wij vergroenen ons wagenpark en besparen op energie, maar altijd vanuit zorginnovatie. De zorg die wij willen bieden – kleinschalig, vanuit een huiselijke context, waarbij we zoveel mogelijk mogelijkheden bieden aan mensen die hun mogelijkheden achteruit zien gaan – staat voorop. Wij willen op alle vlakken zorgzaam zijn en duurzaamheid is een van de pijlers daarbinnen.”
Het onlangs geopende woonzorgcentrum Booghuys in hartje Leuven is zeer vooruitstrevend als het gaat om zorgoplossingen en duurzaam wonen. Hier wonen personen met dementie in acht woningen gelegen op dezelfde site als een kinderdagverblijf. Er wordt gebruik gemaakt van leefcirkels (via een tag die de bewoner bij zich draagt, gaan sommige deuren wel of niet open) en dwaaldetectie. De gebouwen zijn energieneutraal en hebben groene daken, regenwater wordt gerecupereerd… Zorg en duurzaamheid gaan hand in hand: “Elk raam filtert het zonlicht op exact de juiste manier, zodat er minder kunstlicht nodig is, terwijl je toch de binnentemperatuur beheerst. Dit soort oplossingen zijn niet alleen goed voor het energieverbruik, maar ook voor het mentaal welbevinden van onze bewoners én van onze medewerkers.”
AANGENAMER EN RUSTIGER WERKEN
Zorg voor het personeel maakt deel uit van de visie van Zorg Leuven. “Wij investeren in een betere ondersteuning van het personeel, zodat die aangenamer en rustiger kunnen werken. Op die manier is er minder uitval. Die continuïteit is ook essentieel voor duurzame zorg.” Technologie helpt hierbij. “Bijvoorbeeld bij het in beeld weergeven van zorgoproepen via sensoren: zo kan een medewerker in realtime alvast even zien wat er aan de hand is bij de zorgontvanger en beter prioriteiten stellen. Al die belletjes die afgaan, maken dat moeilijk en werken stresserend.”
“Nu, dit zijn allemaal heel nieuwe systemen die ook voor de medewerkers nieuw zijn. Op dit moment zijn we nog niet bij het gewenste effect, maar je moet ergens beginnen.” De ervaring van de medewerker is belangrijk voor het beleid. “Veel van de innovatie start in het hoofd van een werknemer. Dat wij rekening houden met de dingen waar ze tegenaan lopen, wordt gewaardeerd – onze directies zijn zeer consulterend. Daarnaast wordt in de organisatie het denken in oplossingen in plaats van problemen sterk uitgedragen.”
INNOVATIE ALS ONDERSTEUNING
“De aankoopdienst en faciliterende diensten kijken ook altijd uit naar verbeteringen, ze zoeken altijd naar manieren om stapjes verder te zetten.” Zo heeft Zorg Leuven bijvoorbeeld een Green Deal Circulair Aankopen voor werkkledij en bedlinnen. “Omdat wij werken vanuit die bijzondere duurzaamheidsbril, is het de bedoeling om deze diensten uit te bouwen als kenniscentrum, zodat we op de feiten vooruit blijven lopen en advies kunnen geven.” Want de technologie gaat maar door. “Er is ondertussen al weer veel meer mogelijk met sensoren dan hetgeen wij in het Booghuys hebben gerealiseerd. Wel hebben we geprobeerd de bekabeling zo te voorzien dat uitbreiding op termijn mogelijk is.”
“De aankoopdienst en faciliterende diensten kijken ook altijd uit naar verbeteringen, ze zoeken altijd naar manieren om stapjes verder te zetten.” Zo heeft Zorg Leuven bijvoorbeeld een Green Deal Circulair Aankopen voor werkkledij en bedlinnen.”
“Het is wel heel belangrijk om de technologie te blijven zien als ondersteuning voor warme en nabije zorg. Het is niet ongewoon in de zorg dat de regels en procedures het overnemen van het doel. Het kan de regel zijn dat iedereen voor het ontbijt moet zijn aangekleed, maar dat betekent niet dat je iemand tegen zijn zin vroeg uit bed moet zetten. Wij douchen ons ook niet elke dag op hetzelfde uur. Op dezelfde manier mag innovatie niet het doel worden van zorg.”
PRIVATISERING IN DE ZORG
Bieke Verlinden deelt in de media dikwijls haar opinie over privatisering in de zorg. “Ik ben niet tegen privébedrijven in de zorg, maar wel tegen eenheidsworst waarbij het aanbod verschraalt en de betaalbaarheid van zorg boven de kwaliteit komt te staan. Goede zorg is maatwerk.” Samen met Dorien Meulenijzer maakte Bieke hierover de video ‘Zorgen is geen bandwerk maar bindwerk’.
“Ik ben niet tegen privébedrijven in de zorg, maar wel tegen eenheidsworst waarbij het aanbod verschraalt en de betaalbaarheid van zorg boven de kwaliteit komt te staan. Goede zorg is maatwerk.”
Bieke Verlinden, Schepen van Zorg en Welzijn, Wijkwerking en Begraafplaatsen Stad Leuven
“Vandaag hebben we in Vlaanderen eigenlijk een heel mooie driehoek van publieke zorgverleners, private zorgverleners en middenveld in de zorg. Die private en publieke zorgverleners zorgen voor zorgverbreding. Het middenveld geeft mee de richting aan vanuit visie en ervaringen en houdt de anderen een spiegel voor. Die structuur wordt door privatisering van binnenuit opgegeten. Kijk, privatisering is een sluimerend gif. Ik ben bang dat we nu keuzes maken waardoor we op termijn heel anders kijken naar zorg. Een serie van onschuldige maar impactrijke beslissingen die een onomkeerbare weerslag gaan hebben op hoe we zorg zien. Het begint met de taal: targets, managers, het inkopen van zorg… De prijs gaat voorop komen te staan.”
Maatschappelijke rol
“Daarnaast zie ik zorg- en welzijnswerkers als belangrijke partners om de samenleving mee uit te bouwen. Er is geen welvaart zonder welzijn. Een sterk zorg- en welzijnsveld, dat elkaar in balans houdt en versterkt, zorgt voor een breder maatschappelijk verhaal. Duurzame inzet van personeel is niet alleen financiële, maar ook maatschappelijke winst. Kwalitatieve kinderopvang is niet alleen goed voor de economie, het heeft ook een sociale en educatieve functie: de ouders krijgen meer kansen om deel uit te maken van de maatschappij, het heeft een gunstig effect op de toekomst van kinderen.” Hierover schreef Bieke de opinie ‘Kinderopvang: een recht voor élk kind?’
“Die overtuiging als zorgsector een maatschappelijke rol te hebben, vraagt om preventieve investeringen en bewuste keuzes die soms tegen de stroom ingaan.”
Interview: Marjon Meijer, Reset.Vlaanderen
Herkenbaar? Wil je reageren? Wil je een ander hot topic aanbrengen? Dat kan via dit formulier. Laat je naam en mailadres achter en we nemen snel contact op. Dit is ook de plek om aan te geven dat je interesse hebt in de gids ‘Klimaatadaptatie in de zorg’ die we op basis van deze interviews maken in samenwerking met de internationale confederatie van vakbewegingen ITUC.
