Skip to content
Home - Blog - Filip Daniëls (Howest): “Onze studenten moeten beseffen dat wereld complex in elkaar zit”

Filip Daniëls (Howest): “Onze studenten moeten beseffen dat wereld complex in elkaar zit”

Als lector en onderzoekscoördinator van de jonge opleiding Netwerkeconomie (Howest) is Filip Daniëls één van de partners van het project De Nieuwe Samenzweerders. Komend academiejaar gaat hij samen met zijn onderzoeker en zijn studenten in het kielzog op zoek naar manieren waarop bedrijven en organisaties van onderuit positieve veranderingsprocessen kunnen laten opborrelen. Als het even kan in de circulaire economie. Een gesprek over ‘social intrapreneurship’ en de nood aan netwerken in een complexe wereld.

Creativiteit en initiatief

In zijn huidige job zet Filip mee de bakens uit van wat je een bedrijfsmanagementopleiding mag noemen. De studenten die hij na drie jaar op de wereld loslaat, zijn ondernemers (in de brede zin van het woord). Zelf behaalde hij zijn eerste masterdiploma in een totaal andere discipline, namelijk grafisch ontwerp (Sint-Lukas Brussel).

“Mijn loopbaan tot op heden is inderdaad nogal atypisch. Ik heb nog steeds moeite om uit te leggen waar ik voor sta (lacht). Maar er zijn wel degelijk rode draden. De nood aan creatieve uitingen, bijvoorbeeld. Het gebrek ruimte voor creativiteit deed mij besluiten mijn allereerste studie, handelswetenschappen, stop te zetten. De zin voor creativiteit en initiatief vind ik nog steeds de belangrijkste kwaliteit waarover mijn studenten moeten beschikken.”

Hoe instituten functioneren

Pedagogie is een tweede rode draad doorheen Filips parcours. “Na de opleiding grafisch ontwerp aan Sint-Lukas volgde ik nog een bijkomende master transmedia, bedoeld om mijn eigen praktijk als kunstenaar verder te ontwikkelen. Daar kreeg ik voor het eerst oog voor de werking van onderwijsinstituten. Mijn denken over onderwijs werd er geprikkeld en aangescherpt. Ik begon oog te hebben voor de manier waarop hogescholen zijn gestructureerd en welke implicaties die structuren hebben op de manier waarop er wordt lesgegeven.”

“Na die bijkomende master kon ik als docent beginnen aan Sint-Lukas. Ik kon er naar hartelust experimenteren met nieuwe lesvormen en mijn ideeën loslaten op de studenten.”

De brug naar Howest was een MBA-opleiding die Filip in Antwerpen volgde. “Ik kwam er als vreemde Sint-Lukaseend terecht tussen medestudenten die al aan de slag waren bij grote multinationals. Maar die managementopleiding beviel mij erg goed, eigenlijk. We hadden een docent die functioneerde als een soort coach en die er wonderwel in slaagde van ons bonte gezelschap een echte groep te maken.”

Een nieuw soort ondernemers

Systeemdenken is een derde rode draad in de loopbaan en interessevelden van Filip Daniëls. Het woord valt enkele keren tijdens ons gesprek. “Ik vind het boeiend om het grotere geheel te zien. Om instituten als hogescholen, bedrijven en organisaties te bestuderen als deel van een groter geheel. Ik hou van complexiteit.”

Na zijn MBA kwam Filip in contact met Geert Hofman, de man die in Kortrijk het curriculum voor de nieuwe opleiding Netwerkeconomie aan het uittekenen was. “Veel van wat ik meenam uit eerdere ervaringen, komen samen in deze atypische opleiding: een sterke focus op samenwerking, zeer projectgericht, gedurfde evaluatiemethodes – geen examens! We proberen onze studenten zo snel mogelijk met de buitenwereld in contact te brengen.”

“Premisse van onze opleiding is dat de digitale revolutie in de jaren 1990 en 2000 onze wereld op zijn kop heeft gezet. O.a. het internet bracht een nieuw soort economie, met andere manieren van samenwerken en de nood aan een nieuw soort ondernemers met zich mee.”

“Als intrapreneurship kans van slagen wil hebben, moet de intrapreneur wel autoriteit krijgen of hebben, al is het in een informele vorm.”FILIP DANIËLS, HOWEST

Intrapreneurs: start-up mentaliteit voeden

Einddoel van de opleiding is dat de studenten hun eigen initiatief – een start-up – realiseren, in de vorm die ze zelf willen. “Het maakt ons niet uit of ze na hun opleiding die start-up blijven leiden of veeleer vanuit een organisatie gaan ondernemen. En dus intrapreneur worden.”

Intrapreneur: het woord is gevallen. “Met het concept intrapreneurship ben ik tijdens mijn MBA voor het eerst in contact gekomen. Ik was op een bepaald ogenblik op zoek naar een model dat bottom-up veranderingen binnen onderwijsinstellingen beschreef. Eén van de papers die ik las, presenteerde verschillende tactieken om vanuit een niet-leidinggevende positie de koers van een hogeschool mee te bepalen.”

Arbeid & Milieu (A&M): Ik zou u twee definities van intrapreneurship willen voorleggen. Wat denk je van ‘Je dagtaak op het werk in lijn brengen met je eigen waarden’?
Filip Daniëls: “Dat is het persoonlijke aspect van intrapreneurship. Een manier zoeken om je eigen waarden, visie en identiteit in je job te steken. Iets wat we vandaag ook wel zouden kunnen linken aan de term job crafting.

A&M: Een tweede definitie is “Creating positive change without authority.”
Filip Daniëls: “Die definitie legt iets meer nadruk op het bredere plaatje van intrapreneurship. ‘Zonder autoriteit’ vind ik wel een moeilijke. Als intrapreneurship kans van slagen wil hebben, moet de intrapreneur wel autoriteit krijgen of hebben, al is het in een informele vorm.”

A&M: Kunnen vakbondsmilitanten de rol van intrapreneur opeisen?
Filip Daniëls: “Iedereen kan in principe social intrapreneur zijn, of je nu lid bent van een vakbond of niet. Het netwerk van een vakbond kan wel helpen om een bepaalde autoriteit te krijgen. Maar er zijn nog andere netwerken denkbaar die je kunnen helpen om iets in beweging te krijgen.”

Filip en vooral de onderzoeker binnen zijn team, deden de voorbije maanden al literatuuronderzoek naar intrapreneurship. Er bestaat intussen een mooi corpus aan cases met geslaagde en minder geslaagde voorbeelden. “Grotere bedrijven roepen vaak intrapreneurship in het leven om een soort start-up mentaliteit in hun bedrijf te behouden. Compleet met events, pitchmomenten en competities.”

“Soms loopt het fout. De mensen in kwestie worden uitgemolken en louter gebruikt om ideeën te spuien, waar in de praktijk dan weinig mee gebeurt. Andere bedrijfsleiders leren uit zulke fouten en geven hun intrapreneurs kansen om hun ideeën tot in een ver stadium mee te ontwikkelen.”

De nieuwe Samenzweerders

De Nieuwe Samenzweerders is het eerste onderzoeksproject waar de opleiding Netwerkeconomie aan participeert. De studenten van Howest gaan via bedrijfsbezoeken op zoek naar voorbeelden van verandering van onderuit en werknemersparticipatie, liefst met een duurzame inslag. Filip gelooft in de meerwaarde van dit project voor zijn studenten. “We willen de complexiteit van onze economie, onze samenleving en de manier waarop ondernemingen functioneren onder de aandacht van onze studenten brengen. Ondernemers van de toekomst moeten beseffen dat veranderingsprocessen in bedrijven complex zijn en best genetwerkt worden aangepakt.”

“Als we kunnen komen tot een gedeelde taal over transitie en circulariteit, is het project voor mij geslaagd.”FILIP DANIËLS, HOWEST

Hoewel De Nieuwe Samenzweerders een hoog experimenteel gehalte heeft, heeft Filip Daniëls toch duidelijke verwachtingen van het project. “Het project is voor mij geslaagd als het voor alle stakeholders – vertegenwoordigd in de adviesraad – een meerwaarde heeft gehad. Als we kunnen komen tot een gedeelde taal over transitie en circulariteit en bijgevolg beter weten hoe we kunnen samenwerken met elkaar. Als we de utopische concepten van transitie en circulariteit kunnen toetsen aan concrete acties en projecten.”

“De resultaten hoeven niet per se in cijfers om te zetten zijn, maar ze moeten wel reëel zijn. Het feit dat er een genetwerkte dialoog tot stand komt, vind ik al schitterend. Als die dialoog een echte wisselwerking wordt tussen leren en doen, zal ik spreken van een geslaagd project.”

Interview: Karel Strobbe

Communicatiemedewerker Arbeid & Milieu vzw

Image

Dit artikel werd gepubliceerd in het kader van het project ‘De Nieuwe Samenzweerders‘, met steun van Vlaanderen Circulair