Indaver, het gekende afvalbeheerbedrijf, evolueerde de laatste jaren van een pure afvalverwerker naar een grote speler in de circulaire economie. Steeds vaker worden grondstoffen en energie herwonnen uit het binnengebrachte afval. Dat het onderwerp ook steeds meer leeft bij werknemers, is onder andere de verdienste van Saskia Alaerts, Adviseur Communicatie bij Indaver. We hebben het onder meer over industriële symbiose, Wegwijzers en Moodmakers.
“Vroeger noemden we ons bedrijf een afvalverwerkingsbedrijf”, steekt Saskia van wal. “Maar tegenwoordig zetten we steeds meer in op de circulaire economie. We willen niet meer dat het afval zomaar wordt verwerkt of verbrand. We proberen afval zoveel mogelijk als een grondstof te zien. Vaak kunnen we materialen en energie uit het afval halen die terug in een productieproces worden ingezet, om primaire grondstoffen te vervangen. Zo creëren we waarde uit afval. Vandaar dat we ons bedrijf tegenwoordig een afvalbeheerbedrijf, in plaats van een afvalverwerkingsbedrijf noemen”, aldus Saskia.
Een volledig circulair model, zonder afval, is niet realistisch, geeft Saskia toe. Er moeten nog heel wat drempels overwonnen worden om hier een stuk verder in te kunnen gaan. “Zo gebruikt de maatschappij vandaag nog heel wat materialen die nog niet helemaal afgebroken of gerecycleerd kunnen worden”, licht Saskia toe, “ en dan kunnen wij het ook niet terug omzetten in grondstoffen die terug als virgin materiaal gebruikt kunnen worden”.
INDUSTRIËLE SYMBIOSE: AFVAL WORDT GRONDSTOF
Maar er is hoop: “We krijgen bijvoorbeeld regelmatig studenten en professoren en bedrijven op bezoek om de impact van (verpakkings)materialen en afvalstoffen op het verwerkingsproces aan te tonen”, vertelt Saskia. “Op die manier proberen we ze te overtuigen om het ontwerp van hun verpakking of product, bijvoorbeeld de vorm of de samenstelling, zo aan te passen dat we er wel terug makkelijk grondstoffen kunnen uithalen.”.
Maar uiteraard is er ook technische en wetenschappelijke kennis nodig, om het productie- en verwerkingsproces zo circulair mogelijk te maken. “Daarom werken we ook heel nauw samen met onderzoekscentra, zoals universiteiten en VITO. Maar ook met andere bedrijven in industriële symbiose: een samenwerking tussen bedrijven waarvan het afval van het ene als grondstof voor een ander bedrijf wordt ingezet. In Duinkerke, investeert Indaver in IndaChlor®, een verwerkingsinstallatie die grondstoffen en energie zal halen uit gechloreerd afval. De nabijgelegen industrie zal die grondstoffen en energie gebruiken. Transport van het gerecupereerd product gebeurt via pijpleidingen en hoeft dus niet via vrachtwagens te gebeuren. Het is goed dat daaraan gewerkt wordt, want transport blijft toch vaak een grote impact hebben.”
“In Duinkerke, investeert Indaver in een verwerkingsinstallatie die grondstoffen en energie zal halen uit gechloreerd afval. De nabijgelegen industrie zal die grondstoffen en energie gebruiken.”
ZORG VOOR WERKNEMERS
Een belangrijke voorwaarde om van de inzet op circulair ondernemen een succes te maken is draagvlak bij het management, maar ook bij de werknemers. Communicatie speelt hierin een essentiële rol. Vooral dat is de verdienste van Saskia.
“Ik werk heel hard rond de communicatie binnen het bedrijf. Het personeelsblad bijvoorbeeld speelt daar een heel belangrijke rol in. Ik probeer dat heel praktijkgericht in te vullen: geen grote theorieën, maar gewoon de kleine, praktische zaken waar het bedrijf mee bezig is. We vertrekken altijd vanuit de werknemers zelf: wat leeft er bij hen? Wat vinden zij interessant? Leeft er ergens een gevoel van weerstand? Wat wordt van hen verwacht?”
Op die manier werkt Saskia aan een context waarin werknemers niet alleen voldoende geïnformeerd zijn over de veranderingen binnen het bedrijf, maar wordt ook aan een werkomgeving gewerkt waarin iedereen zich goed voelt. “Het is ongelooflijk wat wij hier allemaal kunnen doen voor het personeel. Eigenlijk worden ze echt gesoigneerd. We werken heel veel aan persoonlijke contacten, we zorgen dat er onderling informatie gedeeld kan worden op informele momenten,… Er wordt veel verwacht van hen, maar ze worden ook wel in de watten gelegd.”, vertelt Saskia.
“Het is ongelooflijk wat wij hier allemaal kunnen doen voor het personeel. Eigenlijk worden ze echt gesoigneerd. We werken heel veel aan persoonlijke contacten, we zorgen dat er onderling informatie gedeeld kan worden op informele momenten, … Op die manier werken we aan een werkomgeving waarin iedereen zich goed voelt.”
SNEEUWBALEFFECT
Dat het niet enkel gaat om theorie en een leuk circulair verhaal om aan de buitenwereld te tonen, bewijst het bedrijf door ook intern steeds meer duurzame projecten op te starten. “Zo gaan we binnenkort van start met pLESStics, een project om minder single use plastics op de werkvloer te gebruiken.”, vertelt Saskia. “En we hebben onze ‘Duurzame Donderdag’. De jaarlijkse personeelsbijeenkomst hebben we vorig jaar volledig rond het thema van duurzaamheid opgebouwd. Die dag konden medewerkers deelnemen aan verschillende workshops en lezingen over duurzaamheid. De reacties van de deelnemers waren zeer positief, voor veel medewerkers een van de eerste keren dat ze zelf op een toegankelijke manier kennis maakten met de begrippen duurzaamheid en circulaire economie. Zo stelden we toen het project van HNST voor, een producent van circulaire jeans, om te tonen wat circulaire economie in de praktijk kan betekenen. En de reacties zijn vaak overweldigend. We merken dat er de laatste jaren echt een mindshift komt.”, stelt Saskia. “En de tweede editie van Duurzame Donderdag is ondertussen al in de maak”, voegt ze er enthousiast aan toe.
Duurzame donderdag, de jaarlijkse personeelsbijeenkomst, stond vorig jaar volledig in het teken van duurzaamheid. De reacties van de deelnemers waren zeer positief, voor veel medewerkers een van de eerste keren dat ze zelf op een toegankelijke manier kennis maakten met de begrippen duurzaamheid en circulaire economie.
Die verandering kon enkel tot stand komen door het bestaan van ‘social intrapreneurs’. Saskia licht toe: “Je hebt altijd een aantal trekkers nodig. Een vijftal jaar terug was daar eigenlijk weinig ruimte voor, maar de laatste jaren is dat toch stilaan begonnen. Het thema leeft steeds meer, er is meer discussie en op den duur zijn we verschillende zaken beginnen organiseren zoals ‘een duurzaam mobiliteitsbeleid, deelname aan het Demografiefonds, onze duurzame donderdagen, … Op de duur sta je niet meer alleen in dat verhaal, krijg je medestanders, en zo gaat de bal aan het rollen.”
Maar tegelijk tracht Indaver ook haar stempel te drukken op andere spelers binnen de keten. “Ook naar onze leveranciers toe hebben we heel strenge verwachtingen”, licht Saskia toe, “Eerst waren dat de evidente zaken, zoals een verbod op kinderarbeid, maar tegenwoordig gaat dat over heel veel zaken. Als de leverancier niet aan die eisen voldoet, kan hij hier ook niet meer leveren. Daar zijn heel veel onderhandelingen en aangepaste contracten aan te pas gekomen, maar het heeft uiteindelijk een grote impact. Onze inspanningen rond Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) worden ook gecontroleerd door Ecovadis, een onafhankelijke externe organisatie, die ons een score geeft. Dit jaar kreeg Indaver voor de zesde keer een ‘Gold Corporate Social Responsibility of CSR-rating’ toegekend van Ecovadis.”
BRUGGENBOUWERS, WEGWIJZERS EN MOODMAKERS
Zelf omschrijft Saskia zich als een bruggenbouwer tussen de werknemer en de werkgever. “Ik ben als afgevaardigde het klankbord van de werknemers, maar ik onderhoud ook een goede relatie met de werkgever. Het is soms zoeken naar een evenwicht, maar het is een houding die toelaat om het verst te geraken voor beide partijen. Ik ga wel altijd de werknemersbelangen verdedigen. Zo hebben we hier een gans plan rond duurzame mobiliteit uitgewerkt. In het begin was dat plan vooral gunstig voor werknemers die al hoger op de ladder staan, maar daar hebben we onder andere door toedoen van vakbondswerk toch een mooi evenwicht in kunnen vinden”.
Om mensen meer te betrekken bij het bedrijfsbeleid en de interne keuken heeft Saskia ook een community opgericht van bruggenbouwers: “Dat zijn mensen die vrijwillig een extra rol opnemen. Dat staat eerder los van de inhoud van ons werk, maar draagt bij aan een positieve sfeer. Bruggenbouwers zijn mensen van verschillende teams die acties doen om de band tussen de organisatie en de collega’s te versterken. De MoodMakers zijn mensen die iets extra doen om mensen ‘in de mood’ te krijgen, zoals het organiseren van een ontbijt, een kerstfeestje, een wandeling, een petanque of een KUBB-toernooi bijvoorbeeld. MedeMerkers nemen dan weer de rol op zich van ambassadeur van ons bedrijf, bijvoorbeeld op jobbeurzen of opendeurdagen”, licht Saskia toe. “De WegWijzers zijn mensen die echt actief mee aan de kar trekken en ‘de weg tonen’ naar goede oplossingen. Zij zijn het die bijvoorbeeld in het kader van ons duurzaam mobiliteitsbeleid mensen overtuigen om zich duurzamer te verplaatsen. Ze delen hun ervaringen, zetten hun schouders onder interne campagnes rond mobiliteit, nemen collega’s met koudwatervrees mee op hun woon-werk fietsroutes, enzovoort. Het fijne is dat ook het management achter dit ambassadeursschap staat en er een klein budget voor uittrekt, wat een extra duwje in de rug betekent als de Bruggenbouwers iets willen organiseren.”
Saskia richtte een community op van Bruggenbouwers, medewerkers die vrijwillig een rol opnemen. Ze organiseren acties om de band tussen de collega’s en de organisatie te versterken.
INDAFIT
Omdat van werknemers heel wat verwacht wordt, werkte Indaver een plan uit om werk werkbaar te houden. “Elke werknemer kan zich inschrijven voor ons ‘IndaFIT’-programma.”, zegt Saskia. “Daarbij screenen we al die dat wil op vier verschillende domeinen: gezondheid, competenties, ‘goesting’ en balans. Op basis van persoonlijke gesprekken wordt gepolst wat je sterke en zwakke punten zijn, welke opleidingen eventueel ontbreken, hoe goed je je in je vel voelt, hoe gezond je bent, enzoverder. Daar wordt een gans coachingtraject aan gekoppeld, waarbij wordt gewerkt aan de zaken die verbeterd kunnen worden, door bijvoorbeeld meer beweging te voorzien in de job of bepaalde opleidingen aan te bieden. Elke werknemer, ongeacht haar of zijn statuut, kan hierop ingaan en de screening en coaching gebeurt bovendien volledig anoniem. Het is pas als er echt extra begeleiding voorzien moet worden waar extra budget voor moet worden vrijgemaakt dat de anonomiteit verdwijnt. We hebben ondertussen een twintigtal werknemers die gebruik maken van dat aanbod.”
Daarnaast is er ook een plan rond levenslang leren. “We begeleiden mensen echt zodat ze hun waarde in de arbeidsmarkt blijven behouden. We vinden het belangrijk dat als ze ooit hun job verliezen, makkelijk op een andere plek terechtkunnen.”, vertelt Saskia.
“Elke werknemer kan zich inschrijven op ons IndaFit-programma, waarbij na een screening op verschillende vlakken een persoonlijk coachingtraject kan worden aangegaan om het werk werkbaar te houden.”
LEIDING GEVEN VOOR NIET LEIDINGGEVENDEN
Werknemers krijgen dus heel wat mogelijkheden. Het gevaar kan al snel om de hoek komen loeren dat hier heel controlerend mee wordt omgegaan. Maar Saskia stelt ons snel gerust. “Het zelfsturend aspect kan inderdaad een valkuil zijn. Ik denk dat een minimum aan controle tot op een zeker punt nodig is, maar dat gebeurt hier op een gezonde manier. Er wordt ook heel veel aandacht besteed aan op een goede manier leiding geven, en niet enkel aan mensen in een leidinggevende functie. Zo hebben een aantal mensen hier ook een cursus ‘leiding geven voor niet leidinggevenden’ gevolgd. Dat is vooral nuttig in situaties waarin je veel moet samenwerken met anderen, en zaken gedaan moet krijgen, zonder dat daar per se een hiërarchische structuur aan verbonden is. Het management maakt ook budget vrij voor opleidingen rond ‘soft skills, zoals stressbeheersing en burnoutpreventie, verbindende communicatie, …, terwijl in het begin soms wat lacherig over dat soort opleidingen werd gedaan.”, aldus Saskia.
“Duurzaamheid zit ingebed in alles wat we doen, maar er is uiteraard nog werk aan de winkel. We hebben de laatste jaren een aantal heel grote stappen gemaakt, ook op de werkvloer. We gaan hier zeker de goede richting uit.”, besluit Saskia.
Interview: Sebastiaan Kennes (Arbeid & Milieu)
Dit artikel kadert in het project ‘De Nieuwe Samenzweerders’, met financiële ondersteuning van
