Wat is een eerlijke transitie?

Met de term ‘transitie’ wordt de overgang aangeduid van ‘business as usual’ naar een nieuwe manier om onze samenleving en economie vorm te geven, zodat we de grenzen van onze planeet niet overschrijden.

Dat die transitie broodnodig is op verschillende vlakken weten we ondertussen: het is 5 na 12 voor het klimaat, er woedt een ongeziene biodiversiteitcrisis, we hebben te kampen met water- en grondstoffenschaarste, luchtvervuiling, …
Er zijn heel wat manieren om aan een transitie te werken, maar we moeten zorgen dat dit niet ten koste gaat van de zwakkeren in onze maatschappij: denk maar aan mensen in armoede, die vaak de middelen niet hebben om hun leven op een duurzamere manier in te richten. Of denk aan mijnwerkers of werknemers die werken in de steenkoolindustrie. Ook zij moeten meegenomen worden in die transitie, zonder dat ze het slachtoffer worden. We willen dus dat de transitie eerlijk verloopt.

DE BASISELEMENTEN

Om die transitie op een eerlijke manier vorm te geven zijn een aantal basiselementen van essentieel belang:

Zorg voor voldoende financiering en investeringen in sectoren en gebieden die een transitie moeten doormaken. Deze gebeuren in overleg met al wie hierbij betrokken is. Het respecteren van de mensenrechten en ook arbeidsrecht, naast principes rond werkbaar werk worden niet in vraag gesteld. Hier wordt ook extra aandacht gevraagd voor kwetsbare landen;
Sociaal overleg en een democratische raadpleging van de sociale partners en stakeholders (vakbonden, werkgevers, lokale gemeenschappen).
Voldoende wetenschappelijk onderzoek en inschatting van de sociale en werkgelegenheidsimpact van de voorgestelde transities;
Sociale bescherming, samen met een actief arbeidsmarktbeleid;
Degelijke lokale planning voor economische diversificatie die werkbaar werk ondersteunt en de gemeenschap stabiliteit biedt bij de transitie. Geen enkele gemeenschap mag aan zijn lot overgelaten worden, omdat dit niet zal leiden tot een eerlijke verdeling van kosten en baten.

Voor de invulling van een eerlijke transitie baseren we ons op het zogenaamde donutmodel van de Britse econome Kate Raworth.