De strijd tegen de privatisering van de Vlaamse zorgsector gaat ook de klimaatbeweging aan. Want zonder sterke openbare diensten is een sociaal rechtvaardige transitie onmogelijk.
Openbare diensten zijn dé beleidsinstrumenten bij uitstek voor een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid. Ze dragen immers bij tot een grotere sociale gelijkheid door hun herverdelende werking en zorgen er zo voor dat niemand uit de boot valt. Wanneer zorg en onderwijs georganiseerd zijn als openbare diensten, kunnen we allen steunen op een extra inkomen. Dat is zeker zo voor de kleine en gemiddelde verdieners. Volgens een onderzoek van de OESO zouden de 20 procent armste gezinnen zelfs tot 76 procent van hun beschikbare inkomen besteden aan onderwijs en zorg mochten dit private diensten zijn die men individueel moet aanschaffen op de markt.
Zorg en onderwijs, maar evengoed het openbaar vervoer, vertegenwoordigen ook duurzame koopkracht. Het zijn diensten met een laag materiaal- en energieverbruik, onder andere ook doordat het collectieve eerder dan individuele vormen van consumptie zijn. Het is dan ook niet verwonderlijk dat openbare diensten bijdragen tot meer levenskwaliteit en maatschappelijk welzijn. We zullen de komende decennia een sprong moeten maken naar een samenleving waarin onze stofwisseling met de natuur precies tot doel heeft om de levenskwaliteit van iedereen te garanderen binnen de planetaire grenzen. Een dergelijke samenleving kunnen we met de Gentse degrowth-econoom Jonas Van der Slycken gerust ecosocialisme noemen.

“Volgens een onderzoek van de OESO zouden de 20 procent armste gezinnen zelfs tot 76 procent van hun beschikbare inkomen besteden aan onderwijs en zorg mochten dit private diensten zijn die men individueel moet aanschaffen op de markt.”

“Sinds decennia hebben allerlei vormen van privatisering bijgedragen tot een onderwerping van de openbare diensten aan de winst- en groeilogica van het kapitaal.”
“Een minimale personeelsbezetting en een torenhoge werkdruk vertalen zich maar al te vaak in een weinig kwalitatieve zorg. Voor een ondersteunende knuffel of een goed gesprek is er zelden tijd wanneer alles in teken van schaalvergroting en winst staat.”

“De Vlaamse regering geeft de financiële praktijken van waarde-extractie een sterke duw in de rug, met name in de zorgsector.”

Het komt er nu op aan de druk hoog te houden. Ook de klimaatbeweging heeft daarin dus een belangrijke rol te vervullen. Openbare diensten kunnen immers inderdaad een cruciale schakel zijn in een sociaal rechtvaardige economie die zorg draagt voor mens en natuur. In de ogen van multinationals en financiers zijn het echter slechts instrumenten om op kosten van de samenleving nog meer private winsten te vergaren. De privatisering van de openbare diensten versterkt de winst- en groeilogica en draagt zo bij tot een verdieping van de klimaatcrisis. We zullen onze openbare diensten dus terug moeten opeisen voor het algemeen belang. In een nieuw boek stellen Marie-Monique Franssen, Dirk Holemans en Philsan Osman een cruciale vraag. Kan zorg, gebaseerd op emancipatie, verbondenheid en generositeit, een nieuw vertrekpunt voor onze samenleving zijn? Ik denk het wel. En net daarom moeten we met verenigde kracht de privatisering van de Vlaamse openbare zorg een halt toeroepen.
Dries Goedertier, adviseur studiedienst ACOD