Voor het eerst bracht een internationaal team van wetenschappers alle negen planetaire grensprocessen in kaart: van de opwarming van de aarde tot de biosfeer en ontbossing, van verontreinigende stoffen en pastics tot stikstofcycli en zoet water.
De harde conclusie: alle grensprocessen die het leven op aarde mogelijk maken, staan onder druk, en zes van de negen planetaire grenzen worden overschreden.
© Azote for Stockholm Resilience Centre, based on analysis in Richardson et al 2023. Licensed under CC BY-NC-ND 3.0
Het is het derde grote onderzoek rond dit raamwerk van de planetaire grenzen, dat voor het eerst in 2009 gebeurde. Dankzij nieuw wetenschappelijk bewijs en nieuwe computermodellen slaagden de onderzoekers erin de ontbrekende puzzelstukken te leggen.
“Deze update over planetaire grenzen laat duidelijk een patiënt zien die onwel wordt, omdat de druk op de planeet toeneemt en vitale grenzen worden doorbroken. We weten niet hoe lang we deze belangrijke grenzen kunnen blijven overschrijden voordat de gecombineerde druk leidt tot onomkeerbare verandering en schade,” zegt onderzoeker en medeauteur Johan Rockström, directeur van het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK) en hoogleraar milieuwetenschappen aan het Stockholm Resilience Centre van de Universiteit van Stockholm.
Een van de primeurs is de introductie van een nieuwe benadering voor de dynamische beoordeling van de integriteit van de biosfeer, het vermogen van een ecosysteem om ecologische processen en een diverse gemeenschap van organismen te ondersteunen en in stand te houden. Hieruit blijkt dat het functioneren van ecosystemen is aangetast en dat de grens al werd overschreden aan het einde van de 19e eeuw, toen de landbouw en bosbouw wereldwijd hun eerste grote uitbreidingen kenden.
© Azote for Stockholm Resilience Centre, based on analysis in Richardson et al 2023. Licensed under CC BY-NC-ND 3.0
Maar er is ook hoop: “We kunnen de aarde zien als een menselijk lichaam, en de planetaire grenzen als bloeddruk. Een bloeddruk van meer dan 120/80 wijst niet op een hartaanval, maar verhoogt wel het risico en daarom werken we aan het verlagen van de bloeddruk. De grens voor de aantasting van de ozonlaag werd in de jaren negentig overschreden, maar dankzij wereldwijde initiatieven, gekatalyseerd door het Protocol van Montreal, wordt deze grens niet langer overschreden”, stelt Hoofdauteur Katherine Richardson, professor in de biologische oceanografie en leider van het Sustainability Science Centre aan de Universiteit van Kopenhagen.
In het licht van deze nieuwe resultaten benadrukken de onderzoekers dat de veerkracht van de aarde veel verder gaat dan klimaatverandering.
“Het raamwerk van de planetaire grenzen helpt wetenschappers om bij te houden en te communiceren hoe deze toenemende druk onze planeet destabiliseert. De aarde is een levende planeet, dus de gevolgen zijn onmogelijk te voorspellen. Daarom werken we steeds meer samen met beleidsmakers, bedrijven en de samenleving om te proberen de druk op alle grenzen te verminderen”, benadrukt co-auteur Sarah Cornell van het Stockholm Resilience Centre aan de Universiteit van Stockholm.
“De aarde is een levende planeet, dus de gevolgen zijn onmogelijk te voorspellen.”
– Sarah Cornell, co-author and Centre researcher
De nieuwe beoordeling van de planetaire grenzen onderstreept de nauwe en complexe banden tussen mensen en de planeet. Het biedt een basis voor meer systematische inspanningen om de veerkracht van de aarde te beschermen, te herstellen en opnieuw op te bouwen.
“Uiteindelijk benadrukt het de gevolgen voor het milieu van het leven in het Antropoceen en onze verantwoordelijkheid als toekomstige rentmeesters voor de planeet”, concludeert co-auteur Ingo Fetzer van het Stockholm Resilience Centre aan de Universiteit van Stockholm.
Dit artikel is een vertaling en samenvatting van het artikel “All planetary boundaries mapped out for the first time, six of nine crossed”, van het Stockholm Resilience Centre.
