“In 2022 werd Andalusië getroffen door extreme hitte als gevolg van klimaatverandering. Door de lakse houding van de overheid bij het ondersteunen en helpen van mensen met een beperking tijdens deze hittegolven, werd heel wat fysiek en psychisch leed berokkend bij deze kwetsbare groep”, stelt Human Rights Watch op basis van de resultaten van een onderzoek.
“Mensen met een beperking lopen een hoog risico op schade als gevolg van blootstelling aan extreme hitte, waaronder het risico op overlijden en fysieke, sociale en mentale gezondheidsproblemen, vooral wanneer ze alleen moeten zien om te gaan met gevaarlijke temperaturen,” zegt Jonas Bull, assistent-onderzoeker voor de rechten van mensen met een beperking bij Human Rights Watch.
Human Rights Watch ondervroeg 33 mensen met een beperking in de steden Sevilla en Córdoba en nabijgelegen gebieden in Andalusië. Sevilla en Córdoba zijn, net als een aantal andere grote steden in Andalusië, gevoelig voor “hitte-eilandeffecten” die de temperatuur in stedelijke omgevingen verhogen.
“Mensen met een beperking lopen een hoog risico op schade als gevolg van blootstelling aan extreme hitte, waaronder het risico op overlijden en fysieke, sociale en mentale gezondheidsproblemen”
Jonas Bull, assistent-onderzoeker Human Rights Watch
Alle geïnterviewde mensen met een beperking stelden dat ze zich verwaarloosd voelden door de lokale autoriteiten.
Het Actieplan voor hittegolven van 2022 in Andalusië (Plan Andaluz para la Prevención de los Efectos de las Temperaturas Excesivas sobre la Salud) erkent mensen met een beperking niet expliciet als een groep die vatbaarder is voor de negatieve effecten van extreme hitte en definieert geen specifieke acties, behalve voor mensen die in instellingen wonen. Ook het Spaanse nationale actieplan voor hittegolven uit 2022 (Plan Nacional de Actuaciones Preventivas de los Efectos del Exceso de Temperaturas sobre la Salud) noemt het hebben van een beperking weliswaar als een “risicofactor”, maar formuleert geen specifieke acties om die risico’s aan te pakken.
In augustus 2022 zeiden de Andalusische autoriteiten dat ze telefonisch contact hadden opgenomen met 12.000 mensen en dat ze enkele huisbezoeken hadden afgelegd om de veiligheid en bescherming te garanderen van mensen die het grootste risico liepen, waaronder ouderen en mensen met psychische aandoeningen. Geen van de ondervraagden zei echter dat overheidsinstanties contact met hen hadden opgenomen over hoe ze er mee omgingen. Ze zeiden dat ze zich buitengesloten voelden omdat de algemene informatie over hittegolven en extreme hitte die online en in de media werd verstrekt, niet inging op hun specifieke rechten en behoeften. Het Andalusische Ministerie van Gezondheid vertelde Human Rights Watch dat het geen gegevens heeft over hoeveel van de 12.000 mensen met wie contact is opgenomen, een beperking hebben.
Getuigenissen
Leo Osorio, 9 jaar, woont aan de rand van Sevilla met zijn ouders en broer Abraham, 13 jaar, die autisme heeft. Leo heeft epidermolysis bullosa (EB), of vlinderhuidaandoening, een zeldzame genetische aandoening die de kwetsbaarheid van de huid vergroot, waardoor hij bij de geringste aanraking blaren kan krijgen. In 2022 bleef hij in juli en augustus thuis. Hij zei:
“Ik moest altijd de airconditioning aan hebben omdat ik last krijg van hitte, en al mijn verwondingen worden erger.”
Zijn moeder, Lidia Osorio, zei dat ze Leo moest besproeien met mineraalwater om zijn huid vochtig te houden. Ze denkt dat de overheid hen vergeten is, omdat ze geen specifieke informatie hebben gekregen over hoe ze zich tijdens hittegolven moeten beschermen en omdat ze geen diensten hebben ontvangen die met hitte te maken hebben. Ze vreest dat de hittegolf van dit jaar erger zal zijn dan de vorige.
Juan Manuel Ramírez Montesinos, 47 jaar, heeft een lichamelijke beperking en woont in een appartement in Sevilla. Hij wil meer adequate gezondheidszorg voor mensen die in het algemeen met extreme hitte te maken hebben, niet alleen voor noodgevallen. Hij beschreef een ervaring toen de temperatuur boven de 40 graden Celsius steeg:
“Mijn lichaam verandert elke 2 tot 3 graden en ik heb echt last van hoge temperaturen. Door extreme hitte heb ik een lage bloeddruk. Mijn grootste probleem met hitte is vocht vasthouden en mijn voeten en benen zwellen op, zodat ik niet naar buiten kan.”
Esther la Forge, 34, die een lichamelijke beperking heeft en buiten Sevilla woont, zei:
Afgelopen zomer had ik veel last van de hitte…. Ik moet mijn lichaam afkoelen, het is alsof ik de hele tijd hoge koorts heb. Het is alsof mijn lichaam meer energie vraagt die ik niet heb totdat ik instort.
Impact op mentale gezondheid
Naast een grote fysieke impact mogen we zeker ook de mentale impact van hittegolven niet vergeten. Bijna alle geïnterviewde personen met een beperking zeiden dat ze zich emotioneel overweldigd voelden tijdens de hittegolven en beschreven de negatieve impact van beschermingsmaatregelen en het gebrek aan gerichte initiatieven op de geestelijke gezondheid. Ze zeiden dat ze zich depressief, gelaten, angstig en geagiteerd voelden; één persoon zei dat ze met zelfmoordgedachten worstelde. Dit komt overeen met studies die suggereren dat het risico op zelfmoord toeneemt en dat er bij hoge temperaturen meer ziekenhuisopnames plaatsvinden in verband met de geestelijke gezondheid.
Carla S. (een pseudoniem), 74 jaar, die een psychosociale beperking heeft en in Cordoba woont, zei: “Als het warm wordt, heb ik angst en voel ik me prikkelbaar. In die fases heb je het gevoel dat je zelfmoord wilt plegen.”
Een veelgehoorde aanbeveling van lokale, regionale en nationale autoriteiten is om het hoofd koel te houden, onder andere door overdag niet naar buiten te gaan. Hoewel deze maatregelen levens kunnen redden, gaven mensen met een beperking aan gevoelens van isolatie en eenzaamheid te ervaren wanneer ze langere tijd alleen thuis schuilen. Dit is een bijzonder zorgwekkende bevinding gezien de stijgende temperaturen, de toenemende waarschijnlijkheid van hittegolven als gevolg van de klimaatverandering, en de uitsluiting van ondersteuning van de geestelijke gezondheid uit actieplannen voor hittegolven. De autoriteiten moeten hun inspanningen opvoeren om mensen met een beperking die thuis schuilen te ondersteunen, bijvoorbeeld met meer gerichte outreach-diensten.
“Als het te warm is, zie ik geen vrienden”, zegt Blanca, 25, die een verstandelijke beperking heeft en in een appartement in Córdoba woont. “Ik voel me overweldigd tijdens hittegolven. Ik voel me echt opgesloten.”
Marta H. beschreef ook de “vicieuze cirkel” die hittegolven creëren: “Apathie zorgt ervoor dat je de hele dag thuis blijft, op de bank ligt en je dan moe en depressief voelt, niet naar buiten wilt, het is een probleem zonder einde.”
Raúl Rodríguez Camacho, 53 jaar, heeft een psychosociale beperking en woont samen met zijn ouders, die 81 en 91 jaar oud zijn, in een appartement in Sevilla. Om de zomerhitte te vermijden, verblijven zijn ouders in een huis aan zee terwijl Raúl in Sevilla blijft voor zijn werk. Raúl:
“Ik ben depressief als mijn ouders naar de kust gaan. Ik ben erg nerveus over mijn leven en werk en mijn stressniveau verhoogt tijdens hittegolven. Al mijn levensproblemen zijn moeilijker op te lossen tijdens hittegolven.”
Aanbevelingen
Het onderzoek formuleert enkele aanbevelingen richting de bevoegde overheden, met als rode draad dat de de autoriteiten in Andalusië moeten leren van de tekortkomingen van vorig jaar en mensen met een beperking betrekken bij de ontwikkeling van een inclusief klimaatactie- en hittegolfbestrijdingsplan. Bovendien wordt sterfte bij hittegolven wel gemonitord, maar zijn er de data enkel opgeslitst naar leeftijd, niet naar het al dan niet hebben van een beperking. Om dit goed aan te pakken zijn ook statistieken hierrond van essentieel belang.
Deze tekst is een samenvatting van dit artikel van Human Rights Watch.
