Onlangs verscheen voor het eerst een uitgebreide studie naar de sociaaleconomische gevolgen van klimaatverandering in België. Het rapport, dat werd besteld door de Nationale Klimaatcommissie, onderzoekt in detail de gevolgen van verdere opwarming voor tal van gebieden en sectoren: gezondheid, productiviteit, landbouw, infrastructuur, industrie, en andere. Voor het eerst worden ook een aantal sociale aspecten in kaart bracht. De studie maakt duidelijk dat er bij ongewijzigd beleid verstrekkende en zeer ongelijk verdeelde gevolgen zullen zijn voor onze gezondheid, de economie, en onze leef-en werkomgeving.
In vergelijking met de periode 1850-1899 is de gemiddelde temperatuur in ons land al met 2°C gestegen. Bij verdere opwarming moeten we ons voorbereiden op steeds meer hittegolven (tot bijna 27 dagen per jaar gemiddeld in de komende decennia), frequente en intense droogtes, meer overstromingen en toenemende stormschade. Ook de zeespiegel zal tegen het einde van de eeuw met bijna 69 cm stijgen.
De gevolgen zijn navenant: tegen 2050 zullen er jaarlijks bijna 1000 extra mensen sterven van de hitte, en moeten we ons verwachten aan maar liefst 60.000 bijkomende ziekenhuisopnames door hittestress. Daarnaast zullen er miljarden verloren gaan aan stormschade en misoogsten, terwijl cruciale infrastructuur onder druk komt te staan: “met onder meer effecten op het kromtrekken van spoorrails, het wak worden of smelten van asfalt en schade die wordt toegebracht aan het elektriciteitsnet”. De hitte zal ook wegen op de werkomstandigheden (en dus productiviteit) in tal van sectoren, niet alleen in ‘buitenberoepen’ zoals de bouw of landbouw, maar ook in industriële en zelfs kantoorjobs. Alles bij mekaar voorziet het rapport meer dan €9 miljard per jaar aan schade, zowat 2% van het BBP.
“Tegen 2050 zullen er jaarlijks bijna 1000 extra mensen sterven van de hitte, en moeten we ons verwachten aan maar liefst 60.000 bijkomende ziekenhuisopnames door hittestress.”
De studie onderstreept de ongelijke en asociale gevolgen van klimaatopwarming, niet alleen internationaal maar dus ook in ons land: “Verwacht wordt dat groepen in de samenleving die nu al kwetsbaar zijn (mensen in slechte gezondheid, met een laag inkomen, of met een inadequate behuizing), vaak ook het meest kwetsbaar zullen zijn voor effecten van klimaatverandering”. Dit komt onder meer omdat mensen in armoede vaak wonen op plekken die het sterkst getroffen worden door intense zomerhitte, maar ook omdat klimaatopwarming de prijs van basisgoederen zal omhoog duwen (verwarming, koeling, voedsel), en omdat kwetsbare groepen niet over de middelen beschikken om schade te herstellen of de nodige investeringen te doen (bv. verhuizen bij overstromingen). Het rapport onderstreept dat dit slechts projecties zijn: we kunnen zulke scenario’s nog afwenden. Door via een ambitieus klimaatbeleid verdere opwarming te voorkomen, beperken we ook de toekomstige schade. Maar sommige gevolgen zijn vandaag al ingebakken. Er is dan ook nood aan een vooruitziend adaptatiebeleid: om onze infrastructuur, onze werkplekken, voedselproductie, huisvesting en gezondheidszorg leefbaar te houden.
