Energiesnoeiers verlagen energiefacturen

Mensen in armoede op weg zetten naar een lagere energiefactuur en tegelijk kwetsbare medewerkers via een zinvolle job begeleiden naar een werkplaats op de reguliere arbeidsmarkt: deze dubbele missie van de Energiesnoeiers biedt een antwoord op een aantal problemen die actueler zijn dan ooit.

Jens Huyzentruyt, werkbegeleider bij vzw Effect zet zich in om die nobele opdracht ook om te zetten in resultaten. “We voeren jaarlijks zo’n 1200 scans uit, al weten we dat de nood nog veel hoger ligt. De grote uitdaging blijft om de adressen te pakken te krijgen van mensen die baat hebben bij onze diensten en hen te overtuigen van onze meerwaarde voor hen.”

Koude adressen

“Ons team bestaat uit vijf energiesnoeiers, die gratis energiescans uitvoeren bij mensen die in een moeilijke financiële situatie zitten”, steekt Jens van wal. “We gaan langs met een stevige vragenlijst en overlopen verschillende zaken. We kijken naar de energiefactuur en de isolatieschil, we gaan het verbruik na van de elektrische toestellen in huis, de verwarming, de boiler, … . We geven concrete tips over hoe men door soms kleine gedragsveranderingen toch een grote besparing kan realiseren. Na ons bezoek krijgen de klanten nog eens alles in een overzichtelijk verslag op papier. Nadien hebben ze nog recht op een tweede bezoek waarbij we kijken naar wat al is aangepast, en wat eventueel nog beter kan.” 

Het gros van de doorverwijzingen wordt bezorgd door Fluvius, onze zogenaamde ‘koude adressen.’ Het gaat om adressen met budgetmeters of adressen waar sociale tarieven gehanteerd worden. “Onze planner moet die mensen contacteren en overtuigen dat een bezoek van ons voor hen veel kan betekenen. Helaas is dat niet altijd makkelijk. Er speelt een zekere drempelvrees, en mensen zijn vaak argwanend. Velen denken dat we hen iets willen verkopen. Als we dan vertellen dat onze dienst gratis is, geloven ze ons vaak niet en zijn ze beducht voor addertjes onder het gras. Maar àls we dan zijn langsgeweest, zijn de mensen doorgaans heel tevreden”, vertelt Jens.

“Het ideale scenario voor ons is een doorverwijzing door de maatschappelijke welzijnsdiensten, zoals het OCMW of de sociale huisvestingsdienst. Zij zijn op de hoogte van wat we doen en zitten in een meer vertrouwde  positie om mensen die ze al begeleiden te overtuigen.”

Jens benadrukt dat de kennis van de energiesnoeiers heel degelijk, maar ook beperkt is. “Onze medewerkers zijn tewerkgesteld in de sociale economie en zitten bij ons dus in een traject naar de reguliere arbeidsmarkt. We hebben hen opgeleid om nuttige kleine tips en basisadvies te geven. Als de problemen te complex zijn verwijzen we de mensen door naar bijvoorbeeld de renovatiecoaches.” 

Maatschappelijke rol 

“Mijn taak bestaat vooral uit het begeleiden van het team energiesnoeiers en ervoor te zorgen dat nieuwe medewerkers de nodige vaardigheden aanleren om de energiescans te kunnen uitvoeren”, vervolgt Jens.

En dat blijkt niet altijd evident. “Zo is er recent een nieuwe medewerker gestart, zonder enige voorgeschiedenis in energie. Om medische redenen moest hij zijn vorige job opgeven, waar eerder fysieke arbeid aan te pas kwam. Nu moet hij nieuwe en totaal verschillende vaardigheden aanleren: sociale vaardigheden, administratieve vaardigheden, de technische kennis om de scans uit te voeren, werken in een team … . Het vergt heel veel van die persoon om dat allemaal aan te leren. Aan mij om er mee voor te zorgen dat hij zijn plaats vindt in het team, zijn job graag en goed doet en kan doorgroeien naar het reguliere circuit binnen de vijf jaar.” 

Mentaal is de job van energiesnoeier ook niet te onderschatten. Soms worden de energiesnoeiers geconfronteerd met erg schrijnende situaties. “Sommige verhalen kunnen hen echt overrompelen. Op dat moment vervullen onze energiesnoeiers ook een belangrijke sociale functie: het gaat om meer dan het droog overlopen van een vragenlijst. Mensen in moeilijkheden hebben ook nood aan een babbel, en daar wordt ook ruimte voor gemaakt. Deze week zagen we ook enkele mensen met een torenhoge energierekening, omdat hun voorschotten recent zijn aangepast. We kunnen helpen om die verrassingen in de toekomst wat te proberen voorkomen, maar de stijging is soms zo dramatisch dat we zelfs met onze tips niet veel meer kunnen doen. Het is soms pijnlijk om dat te moeten vaststellen.”

“De energiesnoeiers vervullen ook een belangrijke sociale functie: het gaat om meer dan het droog overlopen van een vragenlijst. Mensen in moeilijkheden hebben ook nood aan een babbel, en daar wordt ook ruimte voor gemaakt.”

Bovenop de  sociale functie hebben de snoeiers ook een doorverwijsfunctie. “Zo melden we gevaarlijke toestellen of contacteren we sociale diensten voor mensen die afbetalingsplannen nodig hebben. Soms verwijzen we ook door naar renovatiecoaches voor grotere ingrepen.”

Doorstroomfunctie

Na een periode van maximaal 5 jaar moeten de werknemers doorstromen. “Als alles goed verloopt hebben onze medewerkers op het eind van de rit wel een mooie, diverse bagage meegekregen die ze goed kunnen gebruiken in hun volgende job op de reguliere arbeidsmarkt. Mijn opdracht is geslaagd als het me lukt om tijdig een job te vinden die bij de medewerker past. Maar daar gaat veel aan vooraf. Samen met onze inschakelcoördinator helpen we met zaken als het opstellen van een CV en het bepalen van een jobdoelwit. We streven naar een kwaliteitsvolle job, die minstens evenwaardig is aan de taken die ze hier uitvoeren. Onzekere interimcontracten vermijden we.” 

“Ondertussen mogen we het evenwicht binnen het team en de hele dienstverlening niet uit het oog verliezen. De belangen zijn soms wat dubbel: Als hier een aantal mensen tegelijk kunnen doorstromen, mogen we enerzijds heel gelukkig zijn, anderzijds moeten we ook proberen vermijden dat onze dienst stilvalt.”

Maar de opdracht van Jens is breder dan het begeleiden van de energiesnoeiers. Zo begeleidt hij nog een aantal andere medewerkers die via VZW Effect zijn tewerkgesteld. Zoals de mensen in de klusjesdienst die enkele facility-taken op zich nemen. “In opdracht van een aantal gemeenten staan ze in voor het opruimen van zwerfvuil en controle van de brandkranen. Ze staan ook in voor marktvervoer: ze leveren zware boodschappen van de markt tot bij de mensen.”

De medewerkers in de andere diensten hebben vaak een andere achtergrond dan de energiesnoeiers. “Dat biedt ook kansen: medewerkers die hun weg niet vinden bij de energiesnoeiers kunnen vaak elders terecht, in hetzelfde huis.”

Energie tanken

De torenhoge energieprijzen doen ons vermoeden dat de vraag naar energiescans de laatste maanden geboomd zou zijn, maar niets blijkt minder waar. “Dat zou je inderdaad denken”, vertelt Jens, “er zitten duidelijk meer mensen in de problemen, maar we krijgen nog steeds even veel – of weinig – contactadressen binnen. Naamsbekendheid speelt daar een grote rol: die is na al die jaren nog steeds beperkt. Dat blijft een heikel punt.”

Jens geeft ons een inkijk in de meest voorkomende “energiefouten” van mensen – zaken waarbij door relatief eenvoudige en goedkope ingrepen snel bespaard kan worden. “We zien dat nog heel wat mensen te lang bij dezelfde energieleverancier blijven. Helaas verandert de markt razendsnel: wie vandaag de meest voordelige contracten aanbiedt kan volgende maand met hetzelfde contract gewoon de middenmoot zijn. Als consument loont het dus de moeite om dit goed uit te pluizen, vergelijken kan nooit kwaad.

Wat we ook vaak zien is dat mensen hun meterstanden niet opvolgen. Nochtans kan zo veel leed bespaard worden: de oorzaak van een waterlek of een heel hoog elektriciteitsverbruik kan op die manier snel gedetecteerd worden. Daarom geven we de klanten ook meterkaartjes mee waarop ze maandelijks de gegevens kunnen invullen. Zo kunnen ze over een langere periode de schommelingen vergelijken. 

De energiesnoeiers geven bij elke scan ook een spaarpakket – daarmee kan de klant voor 25€ meteen aan de slag. Met de installatie van wat ledlampen en/of een spaardouchekop kan met dat kleine bedrag al heel bereikt worden. Klanten zien daarin soms ook een verkooptruc – we moeten hen echt overtuigen dat het bij de gratis service hoort.”

Jens sluit af met een positieve noot: “De snoeiers tanken vaak energie uit hun bezoeken. Medewerkers die thuiskomen van hun scans zijn ook trots op hoe ze mensen hebben kunnen overtuigen en helpen. Die succesverhalen zorgen ervoor dat ze hun job met plezier kunnen blijven doen. Vaak krijgen we van de sociale werkers ook te horen dat onze klanten effectief veel geld hebben bespaard door met onze tips aan de slag te gaan. Dat is altijd enorm fijn om te horen.”

Interview: Thijs Calu en Han Van Noten, Reset.Vlaanderen