Beeld: Ely Astorga

Eind 2024 publiceerden we onze tweede Just Transition Scan: “Wie laten we achter? Een analyse van het adaptatie- en mobiliteitsbeleid in Vlaanderen.”

Mobiliteit, wonen en ruimtelijke ordening in Vlaanderen

In deze scan stellen we vast dat onze op auto’s gebaseerde mobiliteit een enorme ecologische, maar ook sociale impact heeft. Mobiliteitsarmoede treft ongeveer een op vijf Belgen. Zij kunnen niet volwaardig deelnemen aan het dagelijkse leven.

In Vlaanderen is de ruimtelijke ordening versnipperd en bebouwing verspreid. Hierdoor is het moeilijk om duurzame vervoersopties zoals openbaar vervoer of fietsen voor iedereen toegankelijk te maken en zijn mensen vaak afhankelijk van de auto. De gevolgen van dat systeem zijn ook niet gelijk verdeeld: mensen met een hoger inkomen hebben vaker een auto of fiets en dus meer toegang tot mobiliteit. Zij reizen dan ook meer kilometers, maar hebben toch minder last van vervuiling. Kwetsbare groepen daarentegen, zoals mensen met een laag inkomen, veroorzaken minder vervuiling, maar worden harder getroffen door de negatieve effecten van automobiliteit op hun gezondheid en het klimaat.

Een rechtvaardige mobiliteitstransitie moet dan ook zowel mobiliteitsarmoede aanpakken als overconsumptie van mobiliteit beperken. 

Adaptatie, wonen en ruimtelijke ordening in Vlaanderen

De klimaatcrisis treft verschillende sociale groepen ongelijk. Stedelijke gebieden met veel verharding worden harder getroffen door hitte en wateroverlast. Kwetsbare groepen – zoals mensen met lage inkomens, ouderen en mensen met beperkte mobiliteit – ondervinden meer nadelen. Niet alleen hebben ze meer kans op blootstelling aan klimaatrisico’s, maar ook minder het vermogen om zich aan te passen, minder financiële middelen om zich te beschermen en minder inspraakmogelijkheden in het klimaatbeleid. 

Het Vlaams klimaatadaptatieplan mist structurele maatregelen om deze ongelijkheden aan te pakken, maar er liggen kansen!

Proces

De Just Transition Scan wordt in cocreatie met ons netwerk geschreven in onze zogenaamde transitie-arena’s