Herfstschool 2025 – Financiering van een eerlijke Klimaattransitie

De klimaattransitie is geen verre toekomstmuziek meer – ze is volop aan de gang. Maar hoe zorgen we ervoor dat deze transitie niet alleen ecologisch noodzakelijk, maar ook sociaal rechtvaardig is? De manier waarop we de omslag financieren bepaalt wie mee kan en wie achterblijft. De vraag naar een eerlijke financiering is dan ook één van de meest urgente en tegelijk meest onderbelichte kwesties van onze tijd.

Tijdens de Herfstschool 2025, georganiseerd door Reset.Vlaanderen, IMDO en UCSIA, brengen we deze cruciale dimensie van de klimaattransitie centraal in beeld. We onderzoeken hoe geld, investeringen en economische structuren kunnen bijdragen aan een toekomst waarin duurzaamheid en rechtvaardigheid hand in hand gaan.

We nodigen denkers, doeners, beleidsmakers, studenten en geëngageerde burgers uit om samen te reflecteren over de rol van financiering in de transitie. Hoe kunnen we financiële systemen herdenken en hervormen zodat ze bijdragen aan het algemeen belang, in plaats van het te ondermijnen?

Wat mag je verwachten?

Een dag vol inspiratie, kritische reflectie en concrete alternatieven. We voorzien twee
toonaangevende keynotes:

Prof. dr. Joyeeta Gupta (ENG)

Distinguished Professor of Climate Justice, Sustainability and Global Justice aan de Universiteit van Amsterdam, Spinozaprijswinnaar en lid van de Global Commission on the Economics of Water. Ze was hoofdauteur van het Nobelprijswinnende IPCC-rapport en co-voorzitter van de VN 10-Member Group on Science, Technology & Innovation. In haar keynote “Sharing Our Earth” stelt ze de vraag: hoe verzoenen we ecologische grenzen met mondiale rechtvaardigheid? Ze pleit voor een klimaatrechtvaardige grondwet en rechtvaardige planetaire grenzen.

Deze keynote wordt in het Engels gegeven.

Prof. dr. Derk Loorbach (NL)

Directeur van DRIFT en hoogleraar Socio-Economic Transitions aan Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is pionier in het transitiemanagement en ondersteunt al jaren overheden, bedrijven en burgers bij structurele verandering. In zijn keynote “De kosten van niets en de waarde van iets” fileert hij het groeigedreven financiële systeem en onderzoekt hij hoe we kunnen omschakelen naar een economie die sociaal en ecologisch waardevol is.

De Herfstschool is een plek voor ontmoeting, uitwisseling en het verbeelden van andere toekomsten. We gaan samen op zoek naar nieuwe denkkaders, concrete praktijken en inspirerende voorbeelden die tonen dat een eerlijke klimaattransitie mogelijk is.

Programma

9u – 9u30: onthaal

9u30: verwelkoming en introductie

9u45 – 11u: keynote: Sharing Our Earth (ENG) – Prof. dr. Joyeeta Gupta

11u – 11u15: pauze

11u15 – 12u15: parallelle keuzesessies

• Rethinking Ownership. Kunnen we met Steward-ownership bedrijven écht laten sturen op hun missie? (NL) – Peter Depauw (econoom en bezieler Steward-owned België)
  
  Steward-ownership herdenkt de paradigma’s rond eigenaarschap, is wereldwijd in opmars en misschien wel een cruciaal puzzelstuk richting een andersoortige economie. Ontdek hoe dit alternatief model van eigenaarschap – voor altijd – ondernemingen onafhankelijk en missiegericht kan maken.

• Geld met een kompas: de bankier als veranderaar (NL) – Leen Van den Neste (juriste, CEO VDK bank en hoofdredacteur Gids op Maatschappelijk Gebied)
  
  Banken zijn meer dan geldverstrekkers — ze zijn sleutelspelers in de omslag naar een duurzame en rechtvaardige samenleving. Als financiers van de economie hebben ze de mogelijkheid én dus de verantwoordelijkheid om kapitaalstromen te sturen richting duurzame en inclusieve projecten. Een rechtvaardige transitie betekent dat iedereen mee aan boord is. Dat vraagt van banken dat ze milieu- én sociale criteria verankeren in al hun financieringsbeslissingen. Niet als bijzaak, maar als kern van hun strategie. Dit kunnen ze niet alleen. Het vergt een sterke coalitie van bedrijven, overheden en het maatschappelijk middenveld. Alleen samen — met gedeelde ambitie en gedeelde verantwoordelijkheid — maken we van de transitie een verhaal van vooruitgang voor iedereen.

• keuzessie 3 (nog te bepalen)

12u15 – 14u: netwerklunch (plantaardig)

14u – 15u: parallelle keuzesessies

• Geld als (on)zichtbare motor van systeemgedrag (NL) – Anne Snick (systeemdenker, lid van de Club of Rome en Fellow van de World Academy of Art & Science)
  
  We horen het vaak: duurzame keuzes zijn te duur, of goed voor de natuur maar slecht voor de economie. Veel mensen, ook wie aan de transitie werkt, zien het huidige geldsysteem als iets wat ‘nu eenmaal vaststaat’. We gebruiken het als maatstaf om te bepalen of duurzame plannen haalbaar zijn.
  
  Maar geld is geen natuurwet. Het is iets wat wij als samenleving zelf hebben bedacht en opgebouwd. Door de jaren heen is dat systeem scheefgegroeid. Aangezien dit geldsysteem een eerlijke en duurzame toekomst in de weg staat, moeten we het durven herdenken. Hoe kunnen we dat doen? En hoe krijgt een gemeenschap invloed op zo’n groot en ingewikkeld systeem?

• Power struggles and expertise in the dismantling of the EU Taxonomy (ENG): Clément Fontan (Associate Professor of European Economic Policies, UCL)
  
  De EU-taxonomie voor duurzame activiteiten werd gelanceerd als een wetenschappelijk onderbouwd instrument om duurzame investeringen te sturen, maar riep al snel controverse op. Een belangrijk keerpunt was de beslissing van de Europese Commissie om gas en kernenergie als duurzaam te classificeren, wat leidde tot spanningen met haar eigen adviesorgaan, het Platform voor Duurzame Financiering (PSF). Deze presentatie onderzoekt hoe politieke en industriële druk de samenwerking tussen wetenschap en beleid binnen het PSF verstoorde. Het wordt aangetoond hoe lobbystrategieën veranderden, hoe de Commissie het advies van experts aanpaste, en waarom dit leidde tot interne conflicten en een herstructurering van het PSF.

• Sustainablity and taxation – Tarcisio Diniz Magalhaes (Assistant Research Professor of International Tax Law) en Gerlinde Verbist (Professor en senior onderzoeker aan het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen)
  
  Welk belastingsysteem is geschikt voor een duurzame samenleving? In deze keuzesessie bekijken we hoe het belastingbeleid moet evolueren en wat en wie er belast moet worden om welzijnssystemen te financieren binnen de grenzen van de planeet.

15u – 15u15: pauze

15u15 – 16u15: keynote: “De kosten van niets en de waarde van iets” (NL) – Prof. dr. Derk Loorbach

16u15: slotwoord

Praktisch

📅 1 december 2025
📍 Hof van Liere, Antwerpen

Deelnameprijs (inclusief vegan lunch): 

• € 30 voor leden Reset.Vlaanderen 
• € 40 voor niet-leden 
• € 10 voor studenten 

We organiseren de herfstschool in samenwerking met: