Skip to content
Home - Blog - “Zet mensen die vandaag niet betrokken worden mee aan het stuur van de transitie”

“Zet mensen die vandaag niet betrokken worden mee aan het stuur van de transitie”

Op 21 maart participeerden we aan het Cifal Flanders Congres ‘SDG’s in verkiezingsstrijd 2024’. We deelden onze plannen rond eerlijke transitie richting de verkiezingen en maakten de link met de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s – Sustainable Development Goals) .

Bekijk hier de foto’s, de PowerPoint, het programmaboekje en de SDG Wegwijzer

Hieronder delen we de speech van onze coördinator.

“In de acties die we opzetten proberen we de link te maken met het SDG kader, omdat dit kader wereldwijd wordt gebruikt en zo ook herkenbaar is voor vele actoren. Toch is het SDG kader voor ons niet activerend genoeg, het is te vrijblijvend. Ook wordt het te weinig holistisch toegepast, maar merken we dat er aan cherry picking wordt gedaan bij de een of andere SDG om dan een groener en socialer imago te kunnen claimen. Wij vertrekken vanuit het donutmodel van Kate Raworth als kompas, dit model lag ook mee aan de basis van het SDG kader.

Onze samenleving staat voor enorme uitdagingen. We zijn reeds in transitie, en die transitie, onder andere richting klimaatneutraliteit, moet sneller. Om dit te doen slagen is het voor ons essentieel om mensen die vandaag niet of minder betrokken zijn, volwaardig mee aan het stuur te zetten. Denk maar aan mensen in armoede, werknemers in sectoren die onder druk staan of mensen met een migratieachtergrond. Dat is dan ook de essentie van een Just Transition of eerlijke transitie. Wij geloven dat we de uitdagingen gezamenlijk kunnen en moeten aanpakken, vanuit de leefwereld van de mensen. Dit vind je ook terug in de geest van het SDG kader, maar komt nog te weinig naar voor in realiteit. We zien heel veel kruispunten waar het sociale en ecologische tegenover elkaar lijken te staan. Denk maar aan klimaatbeleid dat vooral gericht lijkt op de stedelijke middenklasse. Veel mensen in armoede en werknemers voelen zich hier een buitenstaander. Door ons werk bij Reset.Vlaanderen willen we van deze kruispunten, ronde punten maken. Het moet vooruit en we hebben elkaar nodig. 

Het begrip eerlijke transitie vindt steeds meer ingang bij zowel beleid als bij diverse stakeholders uit ons netwerk. Zo is er het federale initiatief van Minister Khattabi, maar ook Vlaanderen doet inspanningen. Zo neemt  Vlaanderen Circulair recent ook de sociale component van de transitie mee in de werking.
We moeten er wel over blijven waken dat eerlijke transitie geen containerbegrip wordt en als nieuwe modewoord gebruikt wordt om een status quo te behouden. We zien dat ‘haalbaar en betaalbaar’ al te vaak synoniem is aan niets doen. Kijk maar naar het klimaatbeleid in Vlaanderen. Gisteren sprak professor Wim Thiery hier nog over in het nieuws, naar aanleiding van het laatste IPCC rapport: “De eerste en belangrijkste slachtoffers zullen mensen in armoede zijn, zowel in het zuiden als hier.” Daarom willen we dit jaar een versnelling hoger schakelen als netwerk.

“We moeten erover blijven waken dat eerlijke transitie geen containerbegrip wordt en als nieuwe modewoord gebruikt wordt om een status quo te behouden.”

Wij gaan niet voor een memorandum, maar lanceren eind dit jaar een eerste voortgangsrapport rond eerlijke transitie voor België. We willen een stand van zaken geven, de evolutie opvolgen en daarnaast dit actiekader mee op de politieke en publieke agenda zetten. Voor ons eerste rapport focussen we op de volgende werven die ons netwerk naar voren schuift. Diverse SDG’s komen per werf aan bod, je kan ze niet los van elkaar zien:

  • Democratisch draagvlak en inclusie in de transitie: hoe zit het met het draagvlak en worden verschillende doelgroepen voldoende betrokken? Hoe ziet dat er uit en hoe zou het er kunnen uitzien? 
  • Energie en wonen: We bekijken onder andere subsidies, belastingen en premies en geven ze een sociale rechtvaardigheidstoets. Komen ze bij de juiste mensen terecht? Hoe zit het met het Mattheuseffect? En zijn ze effectief voor wat ze bedoeld zijn? We bekijken ook welke impact collectieve maatregelen kunnen hebben en hoe drempels hier kunnen weggenomen worden.
  • Financiering van de transitieWe focussen onder andere op de rol van de overheid als investeerder. Wordt duurzame ontwikkeling ook toegepast op de eigen investeringsmaatschappijen? Hoe kan het beter en transparanter? 
  • Werk en (circulaire) economie in de transitie: Welke verschuivingen zijn er op til, gezien de transitie die nodig is? Welke impact heeft dat op werkgelegenheid, maar ook op opleiding en skills? Hoe kunnen werknemers hierbij betrokken worden en dit mee vorm geven? 

We komen naar buiten met duidelijke beleidsaanbevelingen op het snijvlak van het sociale, ecologische en economische en schuiven ook projectwerven naar voor voor ons eigen netwerk en de bredere samenleving. Dit alles gebeurt in co-creatie met ons netwerk, academici en stakeholders via onze transitie-arena’s. Via het proces bieden we een zeer gestructureerde, maar behapbare uitwisseling aan. Dit zorgt voor meer draagkracht in het middenveld rond die thema’s. De uitdagingen en bezorgdheden van de verschillende leden zijn ook meer bekend. 

Knelpunten en uitdagingen worden omgezet in projecten, onderzoek en concrete samenwerkingen. Dit verhoogt de impact en slagkracht van het netwerk en de individuele leden. Dit in tijden waarbij besparingen ervoor zorgen dat de individuele slagkracht vermindert. 

We vertegenwoordigen standpunten van de leden bij beleidsmakers, maar ook omgekeerd kunnen de diverse standpunten meegenomen worden door deelnemers aan de arena’s.

Dit proces kan je linken aan SDG 17: partnerschappen om doelstellingen te bereiken. 

Onze aanpak wil het SDG kader dus gebruiken als achtergrond om vooral impact te hebben in de samenleving. We willen verandering zien, een verandering waarbij iedereen betrokken kan worden. Beter voor het klimaat kan ook beter zijn voor de mens. We moeten dit beter leren vertalen en tastbaar maken. Daar gaan we voor.