Wat is het Fit for 55 pakket?
De ambities van Europa liggen hoog, en dat is broodnodig ook. Willen we een onomkeerbare klimaatontwrichting vermijden, moeten we zo snel mogelijk naar een klimaatneutraal Europa. Hiervoor mikt Europa op 2050, maar de weg is nog lang en actie moet vandaag ondernomen worden. In het kader daarvan schoof Europa in juli het ‘Fit for 55’-pakket naar voren, een breed beleidspakket voorstellen met betrekking tot het klimaat-, energie-, grondgebruik-, vervoers- en belastingbeleid van de EU. Het doel? De netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met tenminste 55% te verminderen ten opzichte van 1990.
Niet alleen de oorzaak en gevolgen van deze crisis zijn onrechtvaardig verdeeld – zo is 10% van de huishoudens verantwoordelijk voor 45% van de broeikasgasemissies, maar gaan vooral de kwetsbare groepen gebukt onder de gevolgen voor gezondheid en welzijn. Ook het klimaatbeleid zelf is vaak onrechtvaardig gezien dit beleid zwaarder doorweegt op het inkomen van de meest kwetsbaren. Arme huishoudens besteden enerzijds een groter deel van hun inkomen aan energie-intensieve goederen zoals voedsel, maar hebben anderzijds minder de mogelijkheid te investeren in energiebesparende alternatieven of hoogwaardige duurzame materialen.
Het ‘Fit for 55’-pakket onderschrijft deze bezorgdheden en probeert de bescherming van de meest kwetsbaren mee te nemen in het vooropgestelde beleid. Sterker nog, ‘leave no one behind’ is de centrale doelstelling van het pakket en een reeks voorstellen moet dan ook tegemoet komen aan energie-armoede, werkloosheid en verlies aan mobiliteit bij lage en middeninkomensgroepen. Het Just Transition Mechanism en het Sociaal Klimaatfonds zijn alvast twee manieren waarop aan sociale compensatie zal worden gedaan, maar de finale vorm van deze (en andere) compensatiemechanismen staat nog lang niet vast. De lidstaten moeten dit pakket nog afkloppen, en voor dit gebeurt, kan er nog veel veranderen.
Juist omdat alles nog op losse schroeven staat, is het belangrijk dat de betrokken partijen geïnformeerd en betrokken zijn bij het afkloppen en uitvoeren van dit historisch pakket. Denktank Minerva en Reset.Vlaanderen werken met dat doel aan een onderzoeksproject over de kansen en valkuilen voor sociale rechtvaardigheid in het Fit for 55 pakket. De studie moet resulteren in een reeks beleidsaanbevelingen en prioriteiten, die voor en door het middenveld naar nationale en Europese beleidsmakers uitgedragen kunnen worden.
Project in opdracht van OSEPI (Open Society European Policy Institute)
Dit project draagt bij aan de volgende SDG’s :
