Democratisch draagvlak
De rechtvaardige transitie behelst in de eerste plaats een systeem waar niemand uit de boot valt. Een systeem dat garant staat voor de dekking van de sociale risico’s van klimaatschade en -beleid. Een complementaire ecologische en sociale agenda betekent dus ook inherent een groter democratisch draagvlak.
Toch is het begrijpelijk dat een ambitieuze ecologische agenda leidt tot onzekerheid en tegenstand. Ze streeft immers naar een fundamentele transformatie van onze manieren van produceren en consumeren, van hoe we ons verwarmen, voeden en verplaatsen. Dat wekt weerstand op, zeker ook bij wie de buffers al klein zijn. Macro-economisch studiewerk dat wijst naar positieve gevolgen voor de totale tewerkstelling of schonere lucht, biedt weinig soelaas voor wie vandaag in een precaire werksituatie zit, of van maand tot maand de eindjes aan elkaar moet knopen.
Inspraak in transitie als cruciale factor
De noodzaak van draagvlak én de rol van inspraak en inclusie mag niet onderschat worden. Op zich is er vandaag in België ruime (en toenemende) steun voor zowel sociaal beleid als milieubeleid. Volgens de laatste Eurobarometer ziet meer dan 70% van de Belgische respondenten klimaat als een ‘zeer ernstig probleem’, terwijl een kwart dit ziet als het belangrijkste vraagstuk dat de wereld bedreigt. Toch zien we dat er soms heftige tegenstand opduikt tegen groene projecten (bv. de inplanting van windmolens) of beleidsmaatregelen (bv. rekeningrijden). Voor een breed gedragen transitie moet zowel het discours als de besluitvorming inclusief en participatief zijn. Vooral kwetsbare groepen durven al eens uit de boot te vallen. Het steunpunt tot bestrijding van armoede wees er bijvoorbeeld op dat “mensen in armoede nauwelijks betrokken worden in de verschillende gesprekken, platformen en initiatieven rond de toekomst van de planeet en haar bewoners”.
De transitie vergt een duurzaam draagvlak onder de brede bevolking. We moeten de modale burger overtuigen dat een sociaalecologische koers niet alleen noodzakelijk is, maar ook het leven van alledag op een positieve manier zal beïnvloeden. We moeten daarbij inzetten op groepen die uit de boot dreigen te vallen of vandaag te weinig gehoord worden wanneer beleid en acties worden uitgetekend. Hun stemmen en noden moeten we laten horen, als we de transitie inclusief en eerlijk willen maken. Dit geldt ook voor kennisopbouw via best practices in het buitenland. Het georganiseerde middenveld speelt hier een belangrijke rol.
De rol van Reset.Vlaanderen
Via verschillende praktijkgerichte acties bevordert Reset.Vlaanderen vandaag al het draagvlak voor een eerlijke transitie. We gaan actief met werknemers aan de slag, waarbij we hen stimuleren acties te ondernemen op de werkvloer. Het uiteindelijke doel is hen en hun omgeving, mee te nemen in het verhaal van eerlijke transitie, en op die manier werknemers meer inspraak te geven in het debat daarrond. Ook proberen we onze eigen kennis te verruimen, door via samenwerking en training de nodige bagage in huis te hebben om diverse doelgroepen die vandaag nog niet betrokken worden in de praktijk van transitie meer handvaten te geven.
Projecten Reset.Vlaanderen rond democratisch draagvlak
De Nieuwe Samenzweerders bij de vakbonden
Met de steun van het Europees Sociaal Fonds en ESF Vlaanderen, ondersteunt het project 'De Nieuwe Samenzweerders' geëngageerde werknemers die een circulaire of ecologische aanpak in hun bedrijf willen invoeren, met het oog op verbinden van ecologische en sociale dimensies. We leggen de focus in dit project op werknemers in de industriële sectoren. De uitdagingen waar de industriële sectoren voor staan, brengen nieuwe veiligheidsrisico’s met zich mee, nieuwe noden inzake kennis en vaardigheden, en andere veranderingen op de werkvloer. Als betrokken partij in deze sectoren is het voor werknemers dus belangrijk betrokken te worden, en inspraak te krijgen in de implementatie van wijzigingen. We zien militanten en vakbondsafgevaardigden als katalysator, om vanuit hun functie zaken te veranderen, en de link tussen werknemersbelangen en uitdagingen op het vlak van klimaat en circulaire economie te leggen. De partners binnen ACV en ABVV zijn heel nauw betrokken in dit project.
We bieden een trajectbegeleiding aan, waarbij geëngageerde militanten en vakbondsafgevaardigden, die interesse tonen in thema’s zoals klimaatverandering en circulaire economie, en werkzaam zijn in de industriële sectoren, ondersteuning krijgen.
Dit omwille van de grote uitdagingen waar die sectoren voor staan. We willen hen een idee rond circulariteit laten uitwerken dat ze in de context van hun werkomgeving, op de werkvloer kunnen uitvoeren. De projectuitvoering vindt plaats van juni 2021 tot juni 2022.
Klimaatadaptatie in de zorgsector
De voorbije jaren konden we ook in België ervaren wat klimaatopwarming in de praktijk betekent: hittegolven, aanhoudende droogte, en krachtiger onweer. Reset.Vlaanderen
ging op onderzoek naar de gevolgen van deze klimaatontregeling voor ons welzijn op het werk, met een specifieke focus op de zorgsector.
Zijn onze werkplekken aangepast aan deze nieuwe realiteit? Hoe gaan werkgevers en werknemers hier mee om? En wordt er bij de aankoop van materiaal of nieuwe infrastructuur rekening gehouden met de toekomstige klimaatscenario’s?
We brachten een gids uit voor werknemers in de zorgsector, met de steun van ITUC.
Voor dit project interviewde Reset.Vlaanderen ook werknemers uit de zorg. Hun verhalen lees je op onze blog.
