Skip to content
Home - Blog - Sharan Burrow: Een rechtvaardige transitie is mogelijk

Sharan Burrow: Een rechtvaardige transitie is mogelijk

Tijd voor een rechtvaardige transitie

There are no jobs on a dead planet. Werknemers beseffen maar al te goed dat er dringend actie nodig is. Dat is de reden waarom het Internationaal Vakverbond (ITUC), dat spreekt voor 207 miljoen werknemers in 163 landen, van klimaatrechtvaardigheid en industriële hervormingen een topprioriteit heeft gemaakt.

Onze samenleving kan niet blijven doorgaan met het toedekken van milieuovertredingen en schendingen van sociale afspraken, onder de dekmantel van ‘economische groei’. De opties die voorliggen zijn helder: ofwel aanmodderen met geïsoleerde inspanningen, ofwel moeite doen om de samenwerking tussen verschillende groepen in de maatschappij te bevorderen, om gedragen en blijvende oplossingen te zoeken. Toen de regeringen de nieuwe doelstellingen voor duurzame ontwikkelingen ondertekenden (de zg. 2030 Agenda), schaarden ze zich achter een holistische aanpak. Het eerstvolgende High Level Political Forum on Sustainable Development zal duidelijk maken welke weg we echt aan het uitgaan zijn.

“Er is niks minder dan een totale transformatie nodig, op alle fronten: milieu, sociaal en economisch.”SHARAN BURROW, ITUC

Sommige tekenen zijn veelbelovend. Er zijn al voorbeelden van rechtvaardige transitie, die werkgevers en werknemers samen brachten in een gezamenlijke switch naar meer duurzame praktijken. En ze beginnen hun eerste resultaten op te leveren.

De energiesector is een echt laboratorium, waar schaalbare ideeën vorm krijgen. Eén concreet voorbeeld is Port Augusta, een afgelegen stuk Australië. Werknemers hebben er uitstekend ingespeeld op de dreigende sluiting van koolgestookte energiecentrales. Ze trokken met hun plan, dat pleitte voor jobbehoud en een omschakeling op zonne-energie, naar verschillende overheden en energiereuzen uit Frankrijk en de VS. Geen eenvoudige onderneming, maar de werknemers hebben hun jobbehoud verkregen. Ze produceren nu duurzame energie waar heel hun gemeenschap van afhankelijk is. Bovendien kunnen ze nu mee beslissen over herscholing, herlocatie en de herschikking van jobs.

Er is een gigantische industriële transformatie nodig

Werknemers zijn tussenschakels in de omgang van samenlevingen met hun natuurlijke omgeving. Dit reusachtige reservoir aan kennis over effectieve en duurzame productiemethodes moet aangeboord worden. De omvang van de industriële transformatie die nodig is, is gigantisch, maar het is haalbaar. We zullen moeten strijden voor investeringen in nieuwe en hertekende jobs, training van nieuwe vaardigheden, herallocatie, inkomensgaranties en zekere pensioenen. Daarom is sociaal overleg een cruciaal onderdeel van de rechtvaardige transitie. Sociaal overleg leidt tot socio-economische resultaten die goed zijn voor iedereen. Het zorgt voor consensus en vergemakkelijkt de implementatie van nieuw beleid.

Door zijn steun te verlenen aan het Just Transition Centre, bouwt het ITUC bruggen met bedrijven en regeringen. Het is een platform voor nieuwe allianties, voor het uitwisselen van best practices en, zeer cruciaal, voor het optillen van lokale initiatieven naar een nationaal niveau.

“Voorbeelden van rechtvaardige transitie blijven eerder uitzonderingen dan regel. Als we haar volle potentieel willen benutten, is er dringend nood aan schaalvergroting.”SHARAN BURROW, ITUC

Overheden hebben de macht om groepen samen te brengen. Zij moeten dan ook een leidende rol spelen en ervoor zorgen dat mislukte transities uit het verleden zich niet herhalen. Deze keer mogen er geen mensen achterblijven. Intergenerationele werkloosheid en de achteruitgang van sociaal en politiek vertrouwen zijn geen onderdeel van een rechtvaardige transitie.

In de aanloop naar het High Level Political Forum on Sustainable Development stellen vakbonden jaarlijkse landenrapporten op over de implementatie van de duurzame ontwikkelingsdoelen. Belangrijke aandachtspunten zijn daarbij transparantie, consultatie en sociaal overleg. De conclusies schetsen een erg gevarieerd beeld over oprechte inclusie, die geleidelijk aan resultaten oplevert. Maar, zoals opgemerkt in de ITUC Global Right’s Index, is de democratische ruimte voor werknemers aan het slinken. De transformatie waar we naar op zoek zijn, moet ook die zwakte inzake besluitvorming aanpakken.

Dit opiniestuk verscheen oorspronkelijk op 4 juli 2018 op de website Equal Times.

Image

Sharan Burrow
Secretaris-generaal van het Internationaal Vakverbond (ITUC)

Sharan Burrow is één van de sprekers op Ecopolis, ontmoetingsplek voor een duurzame toekomst (25 nov. 2018).